IPHONE VE IPAD'DA BÜYÜTEÇ ÖZELLİĞİNE BAKIŞ

Herkese merhaba, umarım herkes iyidir ve her şey yolundadır.

Bugünkü yazımda sizlere Apple'ın az gören bireylerin kullanabileceği bir erişilebilirlik çözümü olan "Büyüteç" özelliğinden bahsedeceğim. Herkese iyi okumalar dilerim.

Büyüteç özelliğinin temel çalışma mantığı şudur: Büyüteç uygulamasını açtıktan sonra kameranız devreye girer ve kameranızı çevirdiğiniz yeri büyütme oranını ayarladığınız ölçüde büyütülmüş olarak gösterir. Yani aslında iPhone veya iPad'ınız bir eletronik büyüteç haline gelmiş olur. Büyüteç uygulaması herhangi bir şekilde yüklemeniz gereken bir uygulama değildir, halihazırda Apple'ın iPhone ve iPad içerisinde yerleşik olarak sunduğu bir özelliktir. Bu özelliği aktif edebilmek için isterseniz ayarlar bölümüne girip buradan denetim merkezine girerek burada Büyüteç uygulamasını denetim merkezine ekleyip denetim merkezinden açabilirsiniz, dilerseniz de ayarlardan erişilebilirliğe girip buradan da erişilebilirlik kestirmeleri bölümünden ana ekran düğmesine veya yan düğmeye ayarlayıp buradan da açabilirsiniz. Şimdi Büyüteç özelliğini kullanabildiğimiz uygulamanın arayüzünden ve ayarlarından kısa kısa bahsedeyim. (Tabi ben bu yazıyı cihazında VoiceOver kullanan kullanıcıların kullanımına uygun olarak hazırlıyorum.)

Büyüteci açtıktan sonra ilk olarak ekranda tek parmağınızı aşağı ya da yukarı doğru kaydırdığınızda "Denetimler kartını gizle", "Denetimler kartını göster" gibi seçenekler duyacaksınız. Bunlardan göstere bastığınızda ekranın alt tarafında büyüteçle ilgili çeşitli ayarlamaların yapılabileceği bir bölümün belirdiğini fark edersiniz. Gizle seçeneğini seçtiğinizde ise bu bölüm tamamen kapanmış olur. Ekranın denetimler kartının bulunduğu bölümünün üzerinde ise kameranın gösterdiği görüntü yer almaktadır.

Denetimler kartında "Büyütme, el feneri, parlaklık, kontrast, filtreler, kareyi dondur, çoklu fotoğraf modu ve ayarlar" gibi birçok seçenek bulunmaktadır. Buradaki bulunan seçeneklerin istediğinizi bu denetim kartı bölümünde tutabilirsiniz veya istediğinizi buradan kaldırabilirsiniz. Öncelikle denetim kartı bölümüne hangi seçenekleri nasıl ekleyebilirsiniz veya nasıl buradan kaldırabilirsiniz, onu anlatacağım. Sonrasında buradaki seçeneklerin işlevlerine kısaca değineceğim.

Öncelikle uygulamanın arayüzündeki "Ayarlar" seçeneğine girin. Burada karşınıza "Saptanmış", "Yeni eylem kaydet" ve "Ayarlar" seçenekleri çıkacaktır. Buradan "Yeni bir eylem kaydet" bölümünü seçerseniz buraya kendiniz isimlendirebildiğiniz bir eylem menüsü ekleyebilirsiniz ve büyüteçle ilgili kendi ayarlarınızı yapıp bu yeni eylem kaydınıza bunu tanımlayabilirsiniz. Ben burada "Saptanmış" olarak kullanıyorum.

Buradaki seçeneklerden ayarlara girin. Açılan ekranda "Birincil denetimler" ve "İkincil denetimler" ve "Diğer denetimler"  ana başlıklarını göreceksiniz. Burada "Birincil denetim" bölümünde ekli olan seçenekler denetim kartının en üstünde yer alır, "İkincil denetim" bölümünde ekli olan seçenekler ise bunların hemen altında yer alır. Diğer denetimler bölümünde bulunan seçenekler ise birincil veya ikincil denetime ekleyebileceğiniz seçeneklerdir. Burada Birincil denetim başlığı altına en fazla iki tane seçenek ekleyebilirsiniz. Diğer denetimler başlığı altında yer alan seçeneklerden herhangi birisinin üzerine iki kez bastığınızda ilgili seçenek doğrudan İkincil denetimler bölümüne eklenecektir. Eğer sürükleyerek taşımak isterseniz ilgili seçeneklerin hemen sağında "Yeniden düzenle" düğmesi yer almaktadır. Bu düğmeye iki kez basıp ikinci basışınızda parmağınızı basılı tutup beklediğinizde cihazınız bir titreşim veya uyarı verecektir. Bu geri bildirimden sonra parmağınızı ekranda yukarı veya aşağı doğru hareket ettirdiğinizde ilgili seçeneği taşımaya başlarsınız ve taşıdığınız konum size VoiceOver tarafından seslendirilir.

Birincil veya ikincil denetimler başlığı altında yer alan herhangi bir seçeneği silmek istediğinizde ilgili seçeneğin üzerindeyken ekranda tek parmağınızı aşağı ya da yukarı kaydırıp sil seçeneğini bulunca buna basabilirsiniz. Böylece ilgili seçenek Diğer denetimler bölümüne gönderilmiş olur. Ben Birincil denetimler bölümünde sadece "Büyütme" seçeneğini kullanıyorum, buraya farklı bir seçenek eklemedim. İkincil denetimler bölümünde ise sadece "Filtreler" seçeneğini kullanıyorum.

Bu denetimler başlıklarının sonrasında ise "Eylemler" seçeneği yer almaktadır. Buraya girdiğinizde yukarıda bahsettiğim eylem ekleme seçeneğiyle eklediğiniz eylem seçenekleriniz varsa bunlardan dilediğinize geçiş yapabilirsiniz. Ben "Saptanmış" kullanıyorum ve farklı bir eylem seçeneği eklemedim.

Ayarlar penceresinin en altında ise "Filtreler" seçeneği yer almaktadır. Bu bölüme girdiğinizde pek çok filtre karşınıza çıkar. Bunlardan dilediğinizi seçebilirsiniz ve dilediğinizi seçiminizin dışında bırakabilirsiniz. Seçtiğiniz filtreler denetim kartındaki filtreler bölümünde görüntülenir ve bunları kullanabilirsiniz. Filtreler genel olarak şu işe yarar: Kameranızla büyütülmüş şekilde baktığınız herhangi bir yerde (özellikle de yazılı dokümanlarda) zemin rengiyle içerik rengini ayarlamaya yardımcı olur. Örneğin, sarı zemin üzerine siyah görünüm veya mavi zemin üzerine beyaz görünüm gibi... Ben de burada bulunan filtrelerin tamamı seçili durumda.

Ayarlardan genel olarak böyle bahsedebilirim. Şimdi büyütecin ana ekranına tekrar dönelim ve buradaki denetim kartında yer alan seçeneklerden size kısa kısa bahsedeyim.

Benim denetim kartımda şunlar yer almakta:

Büyütme: Bu bölümden kameranın gösterdiği görüntüyü ne kadar büyütüp küçülteceğinizi ayarlayabilirsiniz. Ayarlanabilir düğme şeklinde geliştirildiği için seçeneğin üzerindeyken tek parmağınızı aşağı ya da yukarı kaydırarak ayarlamayı yapabilirsiniz.

Filtreler: Bu bölümde yukarıda ayarlar bölümünde bahsettiğim filtreleri büyütülmüş içeriklerinize uygulayabilirsiniz. Buraya bastıktan sonra açılan bölümde tek parmağınızı aşağı ya da yukarı kaydırarak ilgili filtreler arasında gezinebilirsiniz ve filtreleri anında ekranda uygulanmış şekilde görebilirsiniz. Bence buradaki en önemli eksik filtre siyah zemin üzerine beyaz filtresidir ve bunun eklenmesi daha da verimli kullanım sağlayacaktır.

Kareyi Dondur: Bu düğme bütün kullanıcılarda görünecek ve özelleştirmeyle kaldırılamayan bir düğmedir. Bu düğmeye bastığınızda ekranda büyütülmüş şekilde gördüğünüz içerik dondurulmuş olacaktır ve aynı düğmeye tekrar bastığınızda dondurulma işlemi sona erecektir. Özellikle kameranın titremesinden kaynaklı birtakım okuma sorunları yaşanması durumuna karşı bu özellik oldukça kullanışlıdır. Ekranda görünen bir kareyi dondurduğunuzda ekranın sağ üst köşesinde "Donuk kareyi paylaş" düğmesinin  belirdiğini göreceksiniz. Bu düğmeye basarak da ilgili görüntüyü dilediğiniz kişilerle veya dilediğiniz ortamda paylaşabilirsiniz.

Çoklu Fotoğraf Modu: Bu düğme de yine özelleştirme dışında kalan ve her kullanıcıda görünen bir düğmedir. Bu düğmeye bastıktan sonra kareyi dondur düğmesine her bastığınızda farklı farklı birden fazla görüntü dondurulacaktır. Bu özelliği şu şekilde de kullanabilirsiniz: Diyelim ki toplam beş sayfalık bir doküman inceleyeceksiniz. Sayfaların herbirine büyüteçle bakarken çoklu fotorğaf modunu aktif ettiğinizde herbirini ayrı ayrı dondurup daha sonra ilgili görüntüleri kendi içinde büyüterek de inceleyebilirsiniz veya okuyabilirsiniz. Bu düğmeye basıp da sonrasında görüntülerin ayrı ayrı kare dondurma işlemini gerçekleştirdiğinizde sağ alt köşede dondurulan kare sayısıyla beraber donuk kareyi görüntüle yazan bir düğme yer alacaktır. Buna bastığınızda dondurmuş olduğunuz kareler arasında geçiş yapabileceğiniz ve ekrandaki herbir dondurulmuş görüntünüzü büyütüp küçültebileceğiniz bir ekran karşınıza gelecektir. Yine bu ekranın sağ üst köşesinde de ilgili görüntüyü paylaşma düğmesi yer almaktadır.

Bu seçenekler dışında kalan ve benim kullanmadığım "el feneri", "kontrast", "parlaklık" gibi seçenekler bulunmaktadır. Bunlardan kontrast ve parlaklık seçenekleri ekrandaki büyütülen görüntünün parlaklığını ve kontrastını artırıp azaltmanızı sağlar. El feneri özelliği ise cihazınızın flaş ışığının parlaklığını azaltıp artırmanızı sağlar. Bunların dışında bir de "Kameralar" seçeneği de yer alır. Bu da ön veya arka kamera arasında geçiş yapmanızı sağlar.

Benim, kullanım deneyimlerimle beraber Büyüteç özelliğiyle ilgili aktaracaklarım bu kadardı. Umarım sizler için faydalı bir içerik olmuştur.

Farklı içeriklerde tekrar görüşünceye kadar hepiniz kendinize çok iyi bakın, hoşça kalın ve sağlıklı kalın.

Hakan TELTİK