iPhone ve iPad Cihazlarda Denetimli Erişim Nedir ve Nasıl Kullanılır?

 Herkese merhaba, umarım herkes iyidir ve her şey yolundadır.

Bazen iPhone ya da iPad cihazlarımızı birine verirken onun belirlediğimiz uygulamanın veya pencerenin dışına çıkmamasını, cihazı sadece bu çerçevede kullanmasını isteriz veya özellikle çocuklarımıza bu cihazları belli bir süreliğine verirken cihaz içinde belirlenen alanın dışındaki erişimlere ulaşamamasını isteyebiliriz. İşte bu tür durumlarda Apple cihazlarımızda Denetimli Erişim özelliği yardımımıza koşuyor.

Denetimli Erişim, iOS ve iPadOS işletim sistemlerinin çok daha önceki sürümlerinde "Güdümlü Erişim" adıyla karşımıza çıkan, cihazımızda sadece bir uygulama veya belirlenen bir ekran alanında işlem yapabilmeyi, bunun dışında cihazın hiçbir kontrolüne, menüsüne veya uygulamasına ulaşılamamasını sağlayan bir özelliktir. Bu özelliğin çalışabilmesi için herhangi bir uygulama veya pencere içinde olmamız gerekir. Tabi şunu belirtmekte de fayda var ki: Her pencerede denetimli erişim devreye alınmayabilir (Örneğin, Ayarlar penceresi gibi.). Yine burada belirtmekte fayda var ki: cihazınızın ana ekranında da Denetimli Erişimi kullanamazsınız. Çünkü bu durum Denetimli Erişim özelliğinin doğasına aykırıdır. Ana ekran cihazın tüm sistemlerine, uygulamalarına veya pencerelerine ulaşılabilen en genel alan olduğu için burada Denetimli Erişim kullanılmasının bir anlamı olmayacaktır.

Herhangi bir uygulama veya pencere içindeyken Denetimli Erişimi devreye aldığımızda, bu özelliği devre dışı bırakana kadar o pencere veya uygulama dışında cihazın hiçbir yerine ulaşılamaz. Devre dışı bırakılmaya çalışıldığında ise önceden belirlediğimiz denetimli erişim parolasının girilmesi, yüz tanıma sistemine yüzün okutulması veya parmak izinin okutulması istenir. Böylece sizin dışınızda bu erişim kısıtlamasının kaldırılmasının önüne geçilmiş olur..

Denetimli Erişimin çalışma mantığından biraz bahsettikten sonra şimdi de Denetimli Erişimin ayarlarından ve aktif ediliş şeklinden biraz bahsedeyim.

Denetimli Erişimin ayarlarına girmek için öncelikle Ayarlar, Erişilebilirlik ve Denetimli Erişim seçeneklerine giriyoruz. Denetimli Erişim ayarlarına girdiğinizde şunlar karşınıza çıkacak:

1. Denetimli Erişim: Bu ayar açık veya kapalı konumda tutulabilecek bir ayardır ve bunu açık hale getirdiğinizde denetimli erişimi her an kullanılabilecek şekilde aktif edebilmenizi sağlar. Yani bu ayarı açar açmaz denetimli erişimin devreye girmesi söz konusu değildir. Denetimli Erişimi nasıl devreye alacağımızı ilerleyen kısımlarda ifade edeceğim.

2. Parola Ayarları: Bu bölümden kendinize bir denetimli erişim parolası ayarlayabilirsiniz. Bu parola, denetimli erişimin devre dışı bırakılmak istenmesi durumunda girilmesi gereken parola olacaktır. Ayrıca bu ayar içine girdiğinizde eğer Face ID özellikli bir cihaz kullanıyorsanız "Face ID" şeklinde bir ayar göreceksiniz, eğer parmak izi okuyuculu bir cihaz kullanıyorsanız "Touch ID" şeklinde bir ayar göreceksiniz. Bunu açık hale getirdiğinizde denetimli erişimi devre dışı bırakmak istediğinizde Face ID veya Touch ID'yi de kullanmanıza imkan verilecektir.

3. Süre Sınırları: Bu bölümden denetimli erişim için belirlediğiniz bir süre varsa bunun bitimine belli bir süre kala bir alarmla ya da sesli olarak uyarı verilmesini sağlayacak ayarı yapabilirsiniz.

4. Erişilebilirlik Kestirmesi: Bu ayarı açık hale getirdiğinizde ana ekran düğmesi olan bir cihaz kullanıyorsanız ya da yan düğmesi olan bir cihaz kullanıyorsanız buna üç kere bastığınızda denetimli erişimin devreye girmesini sağlayabilirsiniz ama bu ayar açık olmasa da denetimli erişim zaten bu düğmeye ayarlıdır. Sadece burada eğer bu düğmeye farklı kestirmeler de atadıysanız bu düğmeye üç kere bastığınızda ayarlanan kestirmeleriniz liste halinde görünür ve buradan hangi özelliği aktif etmek istiyorsanız onu seçersiniz.

5. Otomatik Kilidi Görüntüle: Bu ayar cihazınızda eğer otomatik ekran kilidi süresi varsa bu süreden farklı olarak denetimli erişim sırasında ne kadar süre sonra ekranın kilitleneceğini ayarlamanızı sağlayan bölümdür. Eğer sizin cihazınızda otomatik ekran kilidi süresi asla olarak ayarlıysa ama burada herhangi bir süre ayarlarsanız denetimli erişim sırasında o ayarladığınız süre geçtikten sonra ekran kapanacaktır. Bu durumda yan düğmeyle veya ana ekran düğmesiyle cihazınızın ekranını yeniden aktif edebilirsiniz ve aynı denetimli erişim ekranından devam eder.

Peki Denetimli Erişim özelliğini nasıl aktif edebiliriz ve aktif ederken ne tür ayarlamalar yapabiliriz?

Denetimli Erişim özelliğini, herhangi bir uygulama veya pencere içindeyken ana ekran düğmesi olan cihazlarda bu düğmeye üç kere basarak, yan düğme olan cihazlarda bu düğmeye üç kere basarak devreye alabiliriz. Bu düğmeye basar basmaz özellik devreye girmez. Karşımıza bazı bölümler çıkar. Şimdi bunlara bakalım:

1. Bitir: Ekranın sol üst köşesinde yer alan bu düğmeye basmak denetimli erişimi daha başlamadan bitirmeyi sağlar. Denetimli erişimi başlatmaktan vazgeçtiğinizde kullanabileceğiniz yöntemlerden biridir.

2. Sürdür: Ekranın sağ üst köşesine yerleşmiş olan bu düğmeye bastığınızda denetimli erişim doğrudan aktif olur.

3. Seçenekler: Ekranın sol alt köşesine yerleşmiş bu düğme devreye girecek denetimli erişimle ilgili bazı ayarlamalar yapabilmemiz sağlar. Bu ayarlamalar şu şekildedir:

a. Yan düğme: Bu ayarı açık hale getirdiğinizde yan düğmenizin denetimli erişim devredeyken de ekranınızı kilitlemesine izin verir.

b. Ses yüksekliği düğmeleri: Bu ayarı açık hale getirdiğinizde denetimli erişim devredeyken ses kısma veya açma işlemlerinin yapılabilmesini sağlar. Eğer bu ayar kapalı olursa denetimli erişim devredeyken cihazın sesi kısılamaz veya daha da fazla açılamaz.

c. Hareket: Bu ayar açık durumdayken denetimli erişim sırasında ekranda her türlü hareketliliğin devamlılığı sağlanır. 

ç. Yazılım Klavyeleri: Bu ayar açık hale getirildiğinde denetimli erişim sırasında klavyenin kullanımına da izin verilmiş olur. Örneğin, bir sosyal medya uygulamasında herhangi bir içeriğe yorum yazma bölümüne basıldığında bu ayar açık olduğu için klavye devreye girip yorum yazmanızı sağlayacaktır ama bu ayar kapalıysa klavye devreye girmeyecektir. (Bu ayar üzerinde yaptığım incelemelerde şunu fark ettim: Bu ayar VoiceOver açıkken değil de daha çok VoiceOver kapalıyken işliyor.)

d. Dokunma: Bu ayar kapalı konuma getirildiğinde denetim erişim sırasında ekrana dokunduğunuzda ekranın tepki vermemesini sağlıyor. (Bu ayar üzerinde yaptığım incelemelerde şunu fark ettim: Bu ayar VoiceOver açıkken değil de daha çok VoiceOver kapalıyken işliyor.)

e. Süre Sınırı: Bu ayar kapalıysa denetimli erişim siz sonlandırana kadar devam edecektir ama bu ayarı aktif ettiğinizde ayarın hemen altında saat ve dakika cinsinden süre ayarı yapabileceğiniz bir bölüm açılır. Buradan ne kadar süre ayarlarsanız denetimli erişim o kadar süre devrede kalır ve süre bittiğinde ekrana denetimli erişim süresinin bittiğine dair bir bilgilendirme yazısı gelir. Bu andan itibaren denetimli erişimi devre dışı bırakarak cihazınızı normal akışında kullanmaya devam edebilirsiniz.

4. Ekranda etkisizleştirilecek alanları yuvarlak içine alın: Bu bölüm ekranın sağ alt tarafına yerleşmiş durumdadır ve buna basıldığında ekranda nereyi işaretlersek o kısımda denetimli erişimin uygulanması sağlanır. (Ben bu bölümü VoiceOver ile kullanamadım.)

Bu anlattığım ayarlardan sonra sağ üst köşede yer alan "Sürdür" düğmesine basarak denetimli erişimi başlatabilirsiniz.

Peki denetimli erişimi nasıl devre dışı bırakacağız?

Bunun için iki yöntem kullanabilirsiniz,

1. Yan düğmeye veya ana ekran düğmesine iki kere bastığınızda sizden yüz tanıma veya parmak izi tanıma isteyecektir. Bunları tanıttığınızda denetimli erişim devre dışı kalır. (Ayarlar, erişilebilirlik ve denetimli erişim bölümüne girerek burada denetimli erişim parolası kısmından Face ID veya Touch ID ayarını açık hale getirdiyseniz bu yöntemi uygulayabilirsiniz.)

2. Ana ekran düğmenize veya yan düğmenize üç kere bastığınızda sizden daha önce ayarladığınız denetimli erişim parolanızı isteyecektir. Bunu girdiğinmizde denetimli erişim devre dışı kalır.

Bu yazımda sizlere denetimli erişimi tanımladım, ayarlarından ve nasıl kullanılabileceğinden bahsettim. Denetimli Erişim özelliği, bence oldukça faydalı ve işlevsel bir özellik. Özellikle cihazınızı geçici olarak da olsa küçük çocuğunuzun eline verecekseniz, yanlışlıkla bir yerleri aramasına, yanlışlıkla mesajlar göndermesine, herhangi bir satın alım yapmasına veya cihazınızdan herhangi bir şey silmesine engel olmak için ya da herhangi birine cihazınızı vereceğiniz zaman sadece ilgili bir ekranda işlemlerini gerçekleştirip cihazınızın her yerine erişememesi için tek bir ilgili uygulama ya da pencereyi kullanmasını bu özellikle sağlayabilirsiniz.

Umarım faydalı bir içerik olmuştur.

Bir başka içerikte görüşünceye kadar hoşça kalın.

Hepinize sağlıklı günler dilerim.