iPhone ve İpad Cihazlarda Odak Nedir ve Nasıl Oluşturulur? Uyku Zamanı Adında Bir Odak Oluşturma Örneği

Herkese merhaba, umarım herkes iyidir ve her şey yolundadır.

Kullandığımız iPhone veya iPad cihazlarda pek çok uygulama kullanıyoruz. Bu uygulamalardan gün içinde birçok bildirim alıyoruz. Yine biri tarafından arandığımızda telefonumuz çalıyor veya birilerinden mesaj aldığımızda mesaj bildirimi geliyor. Çoğu zaman bu bildirimler, almayı tercih ettiğimiz durumlar olsa da bazen bir işe odaklanmamız gerektiğinde, dış etkilerden uzak kalarak dikkatimizin dağılmamasını isteyebiliyoruz ya da gece uykudayken daha rahat uyuyabilmek adına rahatsız edilmemek isteyebiliyoruz. İşte bu tür durumlarda iPhone ve iPad cihazlarımızda “Odak” özelliği imdadımıza yetişiyor. Benim de oldukça aktif bir şekilde kullandığım odak özelliği nedir ve nasıl kullanılır, bu yazımda sizlere bunu örnek bir senaryo üzerinden anlatacağım.

 

Odak özelliği nedirle başlayalım. Bu özellik Apple’ın hemen hemen her cihazında yer almaktadır ama biz burada sadece iPhone ve iPad cihazlar için inceleyeceğiz. Odak özelliği, cihazınızın belirlediğiniz bir zaman aralığında, belirlediğiniz bir konuma geldiğinizde veya belirlediğiniz bir uygulamayı aktif ettiğinizde uygulamalardan gelen bildirimleri veya sizlere gelen aramaları arka planda tutan, size ekranı aktif ederek göstermeyen, yani bu özellik açık olduğu sürece bildirimleri aktif olarak almamanızı sağlayan bir özelliktir. Tabi burada hemen belirtmek isterim ki: bildirimler veya aramalar size bu özellik açıkken hiç gelmiyor demek değildir. Bildirimleriniz yine geliyor ama sadece sizin ekranınıza düşmüyor. Siz odak özelliğini kapattığınızda bildirimleriniz aynen ekranınızda görünüyor olacak veya odak özelliği devredeyken bile bildirim merkezine gittiğinizde orada odak özelliğindeyken hangi bildirimlerin geldiğini özel bir başlık altında görebiliyor olacaksınız.

 

Bu özellik nasıl kullanılır örnek bir kullanım senaryosuyla adım adım görelim. Öncelikle ben bu özelliği aktif olarak uyku odağı halinde kullanıyorum. Bunun kullanım ayarını da kendim için şöyle yaptım: Bazı günler saat 00.30’da uyku odağı otomatik olarak devreye giriyor ve sabah 07.30’da otomatik olarak devreden çıkıyor. Bazı günlerde de gece 01.30’da uyku odağı otomatik olarak devreye giriyor ve sabah 08.30’da otomatik olarak devreden çıkıyor. Şimdi sizlere de bu odağı nasıl oluşturduğumu adım adım anlatacağım. Şimdiden belirtmek istiyorum, bu yazı biraz uzun bir yazı olacak. Sabırla sonuna kadar okumanızı diliyorum.

 

1. Ayarlara giriyoruz ve buradan “Odak” seçeneğine giriyoruz. Karşımıza açılan ekranda aşağı doğru ilerlediğimizde “Rahatsız Etme, Uyku, İş, Kişisel…” gibi birçok hazır odak seçenekleri veya önceden kendimizin ayarladığı odak seçeneklerini de görebiliriz ve bunlardan herhangi birine girerek de düzenlemeler yapabiliriz ama ben size sıfırdan odak oluşturmayı anlatacağım için bu seçenekleri kullanmayacağız.

2. Ayarlarda odağa girdikten sonra karşımıza açılan ekranda sağ üst köşede yer alan “Ekle” düğmesine basıyoruz.

3. Burada karşımıza birçok odak seçeneği çıkıyor. Biz buradan adı da dahil her şeyini kendimiz ayarlayacağımız için “Özel” seçeneğine basıyoruz.

4. Açılan yeni ekranda odağımıza bir ad vermemiz gerekiyor. Ad yazma bölümüne ben varsayım olarak “Uyku Zamanı” yazıyorum. Ad verdikten sonra ekranda aşağı doğru ilerlediğimizde bize bazı renklerin, şekillerin veya sembollerin adlarının okunduğunu duyacağız. Buradan hangisini seçersek o, bizim odağımızın görseli olmuş olacak. Eğer burada hiç seçim yapmazsanız varsayılan bir sembol seçili durumda olacak. Ben burada örnek senaryo varsayımım olarak rengimi kırmızı, görselimi ise gün batımı olarak seçiyorum ve aşağıda yer alan “İleri” düğmesine basıyorum.

5. Açılan ekranda gezmeye başladığınızda odağınızın neler yapabileceğini maddeler halinde görüyor olacaksınız. Bunları okuyabilirsiniz. Ekranda aşağı doğru ilerleyerek en altta bulunan “Odağı Özelleştir” düğmesine basıyoruz.

6. Bu açılan ekranda aşağı doğru ilerlediğimizde “Kişiler” düğmesini göreceğiz. Buna bastığınızda karşınıza “Şunlardan gelen bildirimleri sessize al” ve “Şu bildirimlere izin ver” diye iki seçenek çıkar. Bu seçeneklerden hangisini seçmek isterseniz onu seçtikten sonra aşağıya doğru ilerleyerek “Ekle” düğmesine basarak kişi seçimi yapabilirsiniz. Ben burada örnek olarak “Şu bildirimlere izin ver” seçeneğini seçiyorum ve aşağıya doğru ilerleyip “Ekle” düğmesine basarak açılan rehber listemden “Annem” kişisini seçiyorum. Dilerseniz burada birden fazla kişi de seçebilirsiniz. Seçimimizi ya da seçimlerimizi yaptıktan sonra sağ üst köşedeki “Bitti” düğmesine basıyoruz.

7. Şimdi bir önceki ekrana tekrar gelmiş olduk. Burada aşağıya doğru ilerlediğimizde eklediğimiz kişinin adını da göreceğiz. Dilersek bu kişiyi üzerine basarak bu seçimden silebiliriz. Biz silmeden aşağıya doğru ilerlemeye devam ediyoruz. En altta “Yinelenen aramalara izin ver” ayarı var, bu ayarı açık hale getirirsek bizi arayan herhangi bir kişi 3 dakika içinde bizi tekrar ararsa cihazımız odak ayarında olsa dahi o arama bize düşecektir. Tabi bu durum yukarıda izin vermek için seçtiğimiz kişi ya da kişiler için geçerli değildir. Çünkü izin verdiğimiz kişi ya da kişilerin arama bildirimleri odak ayarı aktif olsa bile her zaman bize ulaşacaktır. Ben bu ayarı örnek olarak kapalı hale getiriyoru. Bu ayarı kendimize göre ayarladıktan sonra sol üst köşede yer alan “Geri” düğmesine basıyoruz.

8. Tekrar geldiğimiz bu ana düzenleme ekranında ilerlediğimizde “Uygulamalar” düğmesini göreceğiz Buna basalım. Açılan ekranda yine bir öncek adımda gördüğümüz iki seçeneğin aynısını göreceğiz. Buradan ben örnek olarak “Şu bildirimlere izin ver” düğmesine basıyorum ve aşağıya doğru ilerleyerek “Ekle” düğmesini buluyorum. Buraya girdiğimizde karşımıza uygulama listesi çıkar ve hangi uygulamayı uygulamaları seçersek ondan ya da onlardan bildirim alırız ve diğerlerinin bildirimlerini odak ayarı aktifken görmeyiz. Ben burada örnek olarak “Anımsatıcılar” uygulamasını seçiyorum. Uygulamamızı seçtikten sonra sağ üst köşedeki “Bitti” düğmesine basıyoruz. Açılan ekranda da yine sağ üst köşedeki “Bitti” düğmesine basıyoruz.

9. Tekrar odağımızın ana düzenleme ekranına geldik. Aşağıya doğru ilerlediğimizde “Seçenekler” düğmesini göreceğiz. Buna girdiğimizde karşımıza üç tane ayar çıkacak. “Kilitli ekranda göster” ayarını aktif ettiğinizde gelen bildirimleri kilit ekranınızda da görebilirsiniz. Ben bu ayarı örneğimizde kapalı olarak ayarlıyorum. İkinci ayar “Kilitli ekranı soluklaştır” ayarıdır. Bu ayarı aktif ettiğinizde odak özelliği devreye girer girmez kilit ekranınız siyah renge dönüşür. Ben örnek olarak bu ayarı açık hale getiriyorum. “Üçüncü ayar ise “Bildirim işaretlerini gizle” ayarıdır. Bu ayarı aktif ettiğinizde uygulamalarınızın üzerine geldiğinizde size kaç bildirim olduğunu ifade eden içerikler gizlenmiş olur. Sadece bildirim almaya izin verdiğiniz uygulamaların üzerinde kaç bildirim olduğu ifadelerini duymaya devam edersiniz. Ben örnek olarak bu ayarı da açık hale getiriyorum ve bu ekrandaki ayarlamaları tamamladıktan sonra sol üst köşedeki “Geri” düğmesine basıyoruz.

10. Odak modumuzun ana düzenleme ekranına tekrar gelmiş olduk ve aşağıya doğru devam ettiğimizde “Ekranları özelleştirin” diye bir başlık göreceğiz. Bu başlığın altında hem kilit ekranını hem açık ekranımızı hem de varsa Apple Watch ekranımızı odak sırasında nasıl görünmesini istiyorsak buna göre özelleştirebiliyoruz. Ben bu örnekte bu bölümde herhangi bir özelleştirme yapmayıp devam ediyorum.

11. Bizim için en önemli ve en güzel olan ayar bölümüne şimdi geliyoruz. Ekranda aşağıya doğru ilerlediğimizde “Akıllı etkinleştirme” ayarını göreceğiz. Eğer bu ayarlamasını yaptığımız “Uyku Zamanı” odağımızın belirlediğimiz koşullara göre otomatik olarak devreye girip otomatik olarak devreden çıkmasını istiyorsak bu “Akıllı etkinleştirme” ayarını mutlaka açık hale getirmemiz gerekiyor. Bu ayara basıyoruz ve açılan ekranda “Akıllı etkinleştirme” seçeneğini açık hale getiriyoruz. Sonra tekrar sol üst köşeden “Geri” düğmesine basıyoruz. Bir önceki ekrana geldikten sonra aşağıya doğru ilerlediğimizde “Plan ekle” düğmesini göreceğiz, buna basıyoruz. Açılan ekrandaki seçenekler üç tanedir. Birinci seçenek “Zaman” seçeneği, ikinci seçenek “Konum” seçeneği, üçüncü seçenek ise “Uygulama” seçeneğidir. Bunlardan “Zaman” seçeneği hangi günlerde hangi saat aralığında bu odağın devrede olacağını ayarlamamızı sağlar. “Konum” seçeneği hangi konuma vardığınızda bu odağın devreye gireceğini ayarlamanızı sağlar. “Uygulama” seçeneği ise cihazınızdaki hangi uygulamaya girer girmez bu odağın devreye gireceğini ayarlamanızı sağlar. Tabi buraya tanımladığınız koşullar sona erdiğinde, yani örneğin açtığınız bir uygulamayı tekrar kapattığınızda odak ayarı da otomatik olarak kapanacaktır. İşin en güzel yanı da zaten budur. Şimdi bu örneğimizde bir uyku zamanı oluşturuyor olduğumuz için “Zaman” ayarını kullanıyor olacağız. “Zaman” seçeneğine giriyoruz. Açılan ekranda “Başlangıç” seçeneğinde yer alan saati odak ayarının devreye girmesini istediğimiz saate ayarlıyoruz. Ben örnek olarak burada “00.30” saatini ayarlıyorum. Altında bulunan “Bitiş” seçeneğinde yer alan saati ise bu odak ayarının devreden çıkmasını istediğimiz saati ayarlıyoruz. Ben burada örnek olarak “07.30” saatini bitiş saati olarak ayarlıyorum. Ekranda ilerlemeye devam ettiğimizde bu ayarladığımız başlangıç ve bitiş saatlerinin hangi günler geçerli olacağını seçeceğimiz bölümü görüyoruz. Buradan hangi günleri seçeceksek onların üzerine gelip günleri açık hale getiriyoruz. Ben burada örnek olarak “pazartesi, Salı, Çarşamba, perşembe ve Cuma” günlerini seçiyorum. Bu seçimleri de yaptıktan sonra sağ üst köşede yer alan “Bitti” düğmesine basıyoruz.

Bu kısımda size bir senaryo daha göstermek istiyorum. Diyelim ki biz hafta içi her gün yukarıda belirlediğimiz saat aralığında uyku odağımız devrede olsun istiyoruz ama hafta sonu da bundan daha farklı bir saat aralığı belirlemek istiyoruz. Bunun için de ayar yapabiliyoruz. Bu ayarlama için odağımızın ana düzenleme ekranında yine “Plan ekle” düğmesine basıyoruz. Açılan ekranda yine “Zaman” seçeneğine giriyoruz ve burada başlangıç ve bitiş saatlerini yine ayarladıktan sonra gün seçimi bölümünden bu sefer sadece “cumartesi ve Pazar” günlerini seçiyoruz. Ben örnek olarak burada başlangıç saatini “01.30”, bitiş saatini ise “08.30” olarak seçiyorum ve günleri de “cumartesi, Pazar” seçiyorum. Bu işlemlerden sonra sağ üst köşedeki “Bitti” düğmesine basıyoruz. Artık hafta içi farklı saat aralığında (00.30-07.30), hafta sonu ise farklı (01.30-08.30) saat aralıklarında “Uyku Zamanı” odağımız devrede olacak. Eğer bu zaman aralıklarını ve günleri tekrar düzenleyecek olursak ilgili planın üzerine basıp açılan ekranda düzenlemeleri yapabiliriz.

 

Artık “Uyku Zamanı” odağımız hazır durumda ve belirlediğimiz günlerde, belirlediğimiz saat aralıklarında devrede olacak. Benim bu anlatımda örnek bir senaryo olarak oluşturduğum “Uyku Zamanı” odağımın özeti şu şekilde:

1. Bu odak ayarı hafta içi her gün 00.30-07.30, hafta sonu ise 01.30-08.30 saatleri arasında otomatik olarak devrede olacak.

2. Bu odak ayarım devredeyken kişilerden “Annem” dışında kimsenin aramaları veya mesajları bildirim olarak bana düşmeyecek ve bir kişi 3 dakika içinde tekrar arasa bile bu da yine bana çağrı olarak veya bildirim olarak görünmeyecek.

3. “Uyku Zamanı” odak ayarım devredeyken “Anımsatıcılar” uygulaması dışında hiçbir uygulamadan bildirim ekranıma düşmeyecek.

4. Bildirimler bildirim merkezinde görünüyor olacak.

5. Bildirimler odak ayarı devreden çıktığında kilit ekranımda görünüyor olacak.

6. Bu odak ayarı devreye girdiğimde kilit ekranım siyah olacak ve uygulamalardan izin verdiklerim hariç hiçbir uygulamanın üzerinde kaç tane bildirim olduğu görünmeyecek.

 

Peki oluşturduğumuz bu odağı nasıl silebiliriz?

Bu da oldukça kolay. Ayarlara ve buradan da odağa girdikten sonra açılan ekranda oluşturduğumuz odağa giriyoruz ve ekranın en altında yer alan “Odağı sil” düğmesine basıyoruz. Açılan seçenekler arasından “Odağı sil” seçeneğine basıyoruz ve artık odağımız silinmiş oluyor.

 

Son olarak sizlere birkaç küçük ayardan daha bahsetmek istiyorum. Ayarlara ve oradan da odağa girip aşağıya doğru ilerlediğinizde “Tüm aygıtlarla paylaş” diye bir ayar görürsünüz. Bu ayarı aktif hale getirdiğinizde eğer aynı iCloud hesabının aktif olduğu birden fazla Apple cihazı kullanıyorsanız, (iPhone, iPad, iPod, Apple Watch, Macbook, iMac…) belirlediğiniz odak ayarı bütün cihazlarınızda aynı anda devreye girer.

Bu ayarın hemen altında “Odak durumu” ayarı bulunuyor. Bu ayarı da aktif hale getirirseniz belirlediğiniz bir uygulamada diğer kişilere cihazınızın odak modunda olduğu bilgisi gösterilir. Örneğin mesajlar uygulamasında bir kişi size bir mesaj gönderdiğinde ona sizin cihazınızın odak özelliğinin aktif olduğu mesaj ekranında gösterilebilir.

 

Odak modunu kısayoldan elinizle açıp kapatabilmek için de denetim merkezini kullanabilirsiniz. Denetim merkezini açtıktan sonra burada ”Odak” seçeneğine gelip tek parmağınızla ekranda aşağı ya da yukarı doğru tek parmakla hareket ettiğinizde “Denetimleri aç” seçeneğini duyacaksınız. Buna bastığınızda ekrana farklı odak modlarınız açılır. Bunlardan hangisini devreye almak istiyorsanız onun üzerine basabilirsiniz.

 

Belki biraz uzun bir yazı oldu ama bu yazımda sizlere odak özelliğinin neredeyse tüm inceliklerini aktarmış oldum.

 

Faydalı olmasını diliyorum.

Hepinize sağlıklı günler dilerim.