KONUŞAN KİTAPLIK UYGULAMASINA BAKIŞ

Herkese merhaba, umarım herkes iyidir ve her şey yolundadır.

Bu yazımda sizlere  T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından geliştirilen ve Milli Kütüphane bünyesinde hizmet veren Konuşan Kitaplık uygulamasından kısaca bahsedeceğim. Herkese iyi okumalar dilerim.

Görme engellilerin kitaplara erişimi konusunda pek çok farklı platform bulunmakta. Bunlardan biri de Milli Kütüphane'nin Konuşan Kitaplık birimidir. Bu birimde çeşitli kitaplar seslendirme yöntemiyle görme engelli bireylere resmi site üzerinden ve mobil cihazlarda uygulama üzerinden sunulmaktadır. Görme engelli bireyler, Konuşan Kitaplık birimine kişisel bilgileri ve sağlık kurulu raporuyla kayıt olarak bu hizmetten ücretsiz bir şekilde yararlanabilmektedir. Yazımın sonunda Konuşan Kitaplık biriminin resmi sitesini ve uygulamanın Apple cihazlara indirilebileceği bağlantıyı paylaşıyor olacağım. Bu yazımda ben internet sitesi değil de iPhone veya iPad gibi Apple'ın mobil cihazlarında kullanılabilen uygulamadan bahsedeceğim. Yazımın sonunda da uygulamanın işleyişine yönelik ve Konuşan Kitaplık biriminin geliştirilmesine katkı sağlayabileceğini düşündüğüm bazı tavsiyelerde bulunuyor olacağım.

Konuşan Kitaplık uygulamasını cihazınıza indirdikten sonra açtığınızda öncelikle ekranda "Giriş Yap" düğmesini bularak buraya basıp T.C. kimlik numaranızı ve şifrenizi girerek oturumunuzu açmanız gerekmektedir. Oturumunuzu açtıktan sonra uygulamanın son derece sade bir tasarımla oluşturulduğunu göreceksiniz.

Uygulamanın sağ üst köşesinde "Yardım" düğmesi yer almaktadır. Buraya basıp uygulamanın genel işleyişi ve hangi bölümden hangi içeriklere ulaşılabildiğiyle ilgili genel bilgileri alabilirsiniz. Bu bölümü ilk giriş yaptığınızda uygulamayı tanımak adına okumanızı tavsiye ederim. Yardım bölümünden sonra ekranda ilerlediğinizde sırasıyla "Kitap Ara", "Son Eklenen Sesli Kitaplar", "İçinde bulunduğunuz aydan bir önceki ayda en çok dinlenen sesli kitaplar", "Son Dinlediklerim", "Katalog" ve "Detaylı Arama" düğmelerinin yer aldığını göreceksiniz. Aslına bakarsanız uygulamanın tamamını bunlar oluşturuyor desek yeridir.

Burada ekranın üst bölümünde yer alan "Kitap Ara" bölümüne basarak buraya herhangi bir kitap adını yazıp arama işlemi yaptırabilirsiniz ama siz kitap adının dışında yazar adı, kitap türü veya seslendiren özelliklerine göre arama yaptırmak isterseniz o zaman ekranda yer alan "Detaylı Arama" düğmesini kullanmalısınız. Detaylı arama düğmesine bastığınızda karşınıza "Kitap adı", "Yazarı", "Kitap türü" ve "Seslendiren" bölümleri gelecektir. Bu bölümlerin herbiri yazı alanı şeklindedir, yani seçim kutusu değildir. Bu nedenle yazarak arama yaptırabilirsiniz.

Ana ekranda yer alan bölümlerden birinin de "Katalog" bölümü olduğunu belirtmiştim. Bu bölüme girdiğinizde karşınıza "Seslendirenlere Göre Kitap Listeleme", "Kitap Türüne Göre Kitap Listeleme" ve "Yazarlara Göre Kitap Listeleme" seçeneklerinin karşınıza çıktığını göreceksiniz. Burada da ilgili listelemelerden istediğiniz birine basarak o listeleme türüyle ilgili tüm kitapları görmeniz mümkündür.

Uygulama üzerinde herhangi bir kitabın içine girdiğinizde ekranın en üstünden altına doğru sırasıyla öncelikle kitapla ilgili isim, yazar, tür ve seslendiren bilgisini görürsünüz. Bu bölümden sonrasına devam ettiğinizde ise sırasıyla "1, 2, 3..." gibi sayıların okunduğunu duyarsınız. Bu sayılar ayrım sayılarını ifade etmektedir ve siz burada hangi sayının üzerine basarsanız o ayrımın seslendirmesi başlayacaktır. Ekranın en altında da o an aktif olan ayrımın süresinin ne kadar olduğunu görebilirsiniz.

Kitabın herhangi bir ayrımının seslendirmesi başladığında çalma kontrollerine erişmek için ayrımlardan önce yer alan ve kitap bilgilerini içeren bölümde herhangi bir yere (örneğin, kitap adına veya yazar adına basarak) çalma kontrolleri ekranına erişim sağlayabilirsiniz. Bu ekranda çalma hızını ayarlayabileceğiniz veya önceki, sonraki ayrıma geçebileceğiniz, çalmayı duraklatıp devam ettirebileceğiniz düğmeler yer almaktadır. Yine ekranın en altında da ayrım süresi yer almaktadır ve bu süre geriye sayarak işlemektedir. Bir ayrımda çalma işlemi devam ederken sardırma yapmak istediğinizde sürenin üzerine gelip tek parmağınızla iki kez dokunduktan sonra ikinci dokunuşta parmağınızı ekrandan kaldırmayıp ekranda sağa sürükledikçe ileri doğru sarma, sola sürükledikçe de geriye doğru sarma işlemi gerçekleştirebilirsiniz.

Uygulama arka plânda da çalışabilme özelliğine sahiptir. Bu sayede bir ayrımı oynatmaya başladıktan sonra ekranı kilitlediğinizde de ayrım oynatılmaya devam eder.

Uygulamanın genel işleyişinden bahsettim. Şimdi de bazı tespit ve tavsiyelerime değineyim. Bunları şu şekilde maddelendirdim:

1. Uygulamanın sade bir tasarımı bulunuyor ve bu sadelik kullanım kolaylığı ve verimlilik sağlıyor. Bu nedenle uygulamanın tasarımsal olarak sadeliğinin güncellemeler boyunca sürdürülebilmesi faydalı olacaktır.

2. Uygulamada yer alan kitapların içerisine girildiğinde burada daha detaylı bilgiler görmek bence daha güzel olacaktır. Örneğin, ben özellikle kitapların sayfa sayılarını görmeyi de oldukça önemsiyorum ama burada bu veriye rastlayamadım. Aynı zamanda kitabın kısa bir özetinin yer alması da faydalı olacaktır. Bunun gibi daha birçok veriyi buraya sığdırabilirim.

3. Uygulama içerisinde sardırma işlemi yaparken bu sardırma işleminin bir oynatma çubuğu üzerinde ve ayarlanabilir türde olması çok daha faydalı olacaktır. Yani parça konumunu gösteren bir oynatma çubuğunun üzerinde tek parmağımızı aşağı ya da yukarı oynatarak sardırma yapabilmek daha verimlidir. Bu işlemi ayrımı oynatmaya başlayıp ekranı kilitledikten sonra kilit ekranında gerçekleştirebiliyoruz ama uygulama içerisinde de bu özelliğin aktif edilmesi gerekir.

4. Oynatma kontrolleri ekranında yer alan çalma hızı ayarında hızlandırma belli bir seviyenin üzerine çıkarılamıyor. Burada en fazla hızlandırılabilme eşiğinin daha da yükseltilmesi ve bu sayede daha da hızlı bir okuma yapılabilmesine katkı sağlamak faydalı olacaktır. Mevcut hızlandırma eşiğinden daha da fazla hızlandırma yapmak isteyen birçok okuyucu çıkabilir diye düşünüyorum.

5. Özellikle ayrıntılı arama bölümünde arama seçeneklerinin daha da çeşitlendirilmesi faydalı olacaktır. Yani sadece kitap adı, yazar adı, kitap türü ve seslendiren bölümlerinden ziyade örneğin; sayfa sayısına göre, yayınevine göre gibi birçok seçenek de arama ölçütü olarak eklenebilir.

6. Bu maddedeki tavsiyem sadece uygulamayı değil, uygulamayla birlikte tüm Konuşan Kitaplık sistemini geliştirmeye yönelik olacaktır. Sistemde yer alan kitap sayılarının daha da artırılması faydalı olacaktır. Aynı zamanda sistemde metin kitaplara da yer verilmesi, hatta Milli Kütüphane bünyesinde yer alan raflardaki kitapların dijitalleştirilerek Konuşan Kitaplık sisteminde metin halinde de bir nüsha halinde sunulması oldukça kapsamlı ve güzel bir çalışma olacaktır ve görme engellilere oldukça geniş bir kütüphane erişiminin kapılarını aralayacaktır.

Bu yazımda da sizlere aktaracaklarım bu kadardı. Umarım sizler için faydalı bir içerik olmuştur.

Uygulamayı buradan indirebilirsiniz.

Konuşan Kitaplık resmi sitesine buradan ulaşabilirsiniz.

Farklı içeriklerde tekrar görüşünceye kadar hepiniz kendinize çok iyi bakın, hoşça kalın ve sağlıklı kalın.

Hakan TELTİK