TRT LEHÇELER UYGULAMASINA BAKIŞ

Herkese merhaba, umarım herkes iyidir ve her şey yolundadır.

Bugünkü yazımda sizlere uzun yıllardır çok severek kullandığım bir uygulama olan TRT Lehçeler uygulamasından bahsedeceğim. Herkese iyi okumalar dilerim.

Bu uygulama TRT tarafından hayata geçirilen bir uygulamadır. Resmi internet sitesi üzerinden hizmet vermeye başlamış ve sonrasında mobil cihazlar  için uygulama olarak da geliştirilmiştir. Uygulama bir sözcüğün Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi ve Türkmenistan Türkçesinde nasıl yazıldığını, okunduğunu ve Türkiye Türkçesindeki anlamını gösteren bir uygulamadır. Uygulamada sözcüklerin okunuşları bizzat o lehçeyi konuşan kişiler tarafından sesli olarak  telaffuz edilmektedir. Bu işleyiş dikkate alındığında aslında bu geliştirmenin faydalı bir kültür hizmeti olduğu da söylenebilir. Uygulama ücretsiz olarak sunulmaktadır. App Store'da TRT Türk Lehçeleri Sözlüğü adıyla geçiyor ama cihazınıza indirdiğinizde TRT Türk Lehçeleri adıyla görünüyor. Hem iPhone hem de iPad üzerinde kullanılabiliyor. Bu sözlüğün hem resmi sitesini hem de uygulamanın indirme bağlantısını yazımın sonunda sizlerle paylaşıyor olacağım. Şimdi uygulamanın işleyişi hakkında sizlere kısaca bilgi vereyim.

Uygulamayı açtıktan sonra ana ekranda bir arama çubuğunun olduğunu göreceksiniz. Buraya herhangi bir sözcük yazdığınızda eğer bu sözcük uygulamanın veri tabanında varsa listelenecektir. Aynı zamanda bu sözcükle oluşturulan veya bağlantılı olan farklı sözcükler de listelenecektir. Aradığınız sözcüğü ekranda ilerleyerek bulup üzerine bastığınızda açılan ekranda sözcüğün Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi ve Türkmenistan Türkçesinde nasıl yazıldığı görünecektir. Burada ekranda gezinerek bu yazılışlara bakabilirsiniz. Aynı zamanda bu yazılışların üzerindeyken ekrana iki kez dokunduğunuzda sözcüğün nasıl seslendirildiğini duyabilirsiniz. Hangi lehçedeki yazılışının üzerindeyken basarsanız o lehçedeki seslendirmesini duyabilirsiniz. Bu yazılışların devamında ekranda sözcüğün Türkiye Türkçesinde ne anlama geldiğini de görebilirsiniz.

Uygulamanın sol üst köşesinde etiketsiz olan "düğme" şeklinde telaffuz edilen bir düğme bulunmaktadır. Bu menü düğmesidir. Buna bastığınızda açılan menüde "Ana Sayfa", "Hakkımızda", "Kelimeler", "Ayarlar", "İletişim" seçenekleriyle beraber devamında da uygulamanın Facebook ve X (Twitter) hesaplarına erişim seçenekleri yer almaktadır.

Ana sayfa seçeneğine bastığınızda zaten uygulamanın ilk açıldığındaki ekrana erişeceksiniz.

Kelimeler seçeneğine bastığınızda burada "Türkçe", "Azerice" (Azerbaycan Türkçesi diye düzeltilmesi gerekir.) ve "Türkmence" (Türkmenistan Türkçesi veya Türkmen Türkçesi şeklinde ifade edilmesi daha doğru olacaktır.) seçenekler karşınıza çıkacaktır. Bunlardan hangisine basarsanız karşınıza alfabenin harfleri gelecektir ve bunlardanangisine basarsanız o lehçede o harfle başlayan veri tabanındaki tüm sözcükler listelenecektir.

Menüde yer alan Ayarlar seçeneğine girdiğinizde ise "Çevrim dışı" ayarının olduğunu göreceksiniz. Bu ayarı açık hale getirdiğinizde bu veri tabanı internete ihtiyaç duymadan da kullanılacak şekilde indirilecektir ve size bu şekilde de kullanım sağlayacaktır. Daha sonradan indirilen bu veri tabanını silmek için de bu seçeneğin hemen devamında yer alan "Verileri Sil" düğmesine basabilirsiniz.

Uygulamayla ilgili işleyiş tarafında anlatacaklarım bu kadardı. Uygulama son derece basit, anlaşılır ve erişilebilir bir şekilde tasarlanmış. Sadece sol üst köşede yer alan menü düğmesinin etiketlenmediğini gördüm. Bunun dışında geliştiricilere bir de sözcüklerin başında yer alan bayrakların da ekran okuyucularla seslendirilmesi mümkün olursa görme engelli kullanıcıların hangi sözcüğün yazılışının ve seslendirmesinin hangi lehçeye ait olduğunu daha da rahat ayırt edebileceği şeklinde bir geri dönütte bulundum. Sizler de benzer öneriyi gönderebilirsiniz. Aynı zamanda bu sözlüğün kapsamının daha da genişletilerek tüm Türk lehçelerini kapsaması çok daha güzel ve işlevsel olacaktır ve tüm Türk Dünyasına oldukça güzel bir hizmet olarak sunulabilecektir. Bir de "Azerice" ifadesinin "Azerbaycan Türkçesi" olarak düzeltilmesi gerekmektedir. Aynı şekilde "Türkmence" yerine "Türkmenistan veya Türkmen Türkçesi" ifadesi kullanılması yerinde olacaktır. Bu durumları da geri dönüt olarak bildirmek güzel olacaktır.

Son olarak da uygulama düzenli olarak güncelleme alarak düzenli geliştirmelerle beslenebilirse daha faydalı hizmet sunabilecektir.

Umarım sizler için faydalı bir içerik olmuştur.

Uygulamayı buradan indirebilirsiniz.

TRT Türk Lehçeleri Sözlüğünün resmi sitesine buradan ulaşabilirsiniz.

Farklı içeriklerde tekrar görüşünceye kadar hepiniz kendinize çok iyi bakın, hoşça kalın ve sağlıklı kalın.

Hakan TELTİK